Klinisch psychologe professor Elke van Hoof (Vrije Universiteit Brussel) toont op basis van wetenschappelijk onderzoek aan dat hoogsensitieve personen de wereld op een andere manier beleven dan andere mensen.
Hoogsensitiviteit is een aangeboren gevoeligheid voor prikkels uit de omgeving en ervaren meer en intenser dan anderen. Het betreft fysieke prikkels, bijvoorbeeld harde geluiden, fel licht en irritaties op de huid; emoties; nieuwe situaties; en sociale situaties. Maar ook verwerken ze informatie grondiger en nauwkeuriger. Daarom hebben hoogsensitieve mensen meer tijd nodig om prikkels te verwerken en ervan te herstellen. Ongeveer 1 op de 5 mensen is hoogsensitief, mannen net zo vaak als vrouwen.
Professor Elke van Hoof heeft breedvoerig onderzoek gedaan onder hoogsensitieve personen. Uit het onderzoek blijkt dat diepgaande verwerking het belangrijkste kenmerk van hoogsensitiviteit is waardoor overprikkeling, subtiliteit of emotionaliteit in waarnemen kan ontstaan.
Hersenen van HSP'ers reageren anders onder de FMRI-scanner
Hoogsensitiviteit is geen stoornis, maar een eigenschap.
HSP kenmerken – checklist
Een aantal HSP kenmerken of symptomen van hoogsensitiviteit op een rijtje:
- Je voelt je anders dan anderen
- Je voelt je vaak niet begrepen
- Je denkt diep over dingen na
- Je handelt gewetensvol
- Je reageert sterker dan gemiddeld op geluiden, geuren en/of licht
- Je voelt stemmingen van anderen aan
- Je vindt een-op-een contact fijner dan groepscontact
- Je bent graag behulpzaam
- Je bent hard voor jezelf
- Je voelt de sfeer in een groep aan
- Je houdt van harmonie in jezelf en om je heen
- Je trekt je regelmatig terug
- Je hebt tijd nodig voordat je een antwoord geeft of een keuze maakt
- Je kunt snel verbanden leggen
- Je weet of voelt vaak wat je nodig hebt
- Je neemt veel details waar
- Je denkt soms te complex of anderen vinden dat je ingewikkeld doet
- Je hebt een sterk rechtvaardigheidsgevoel en komt voor de underdog op
- Je bent gericht op anderen en hun behoeften
- Je hebt een diepgaande manier van verwerken
- In de natuur laad je jezelf op
Wat zijn de voor- en nadelen van hoogsensitief zijn?
Hoogsensitiviteit leidt ertoe dat je veel dingen eerder opmerkt dan anderen. Dat heeft voordelen; je kunt bijvoorbeeld goed voor anderen zorgen, je merkt details en foutjes op die niemand anders had gezien, je kunt intens genieten van kunst en muziek, je doorziet sociale processen (op de werkvloer bijvoorbeeld) en je bent alert op gevaar. Het spreekt voor zich dat deze vaardigheden een pluspunt kunnen zijn in verschillende (werk)situaties. Maar er is helaas ook een keerzijde.
Uit onderzoek van de Duitse psychologe Friederike Gerstenberg bleek dat hsp’s sneller zijn en minder fouten maken tijdens een taak, maar dat ze na afloop van de taak meer overprikkeling en meer stressgerelateerde klachten ervaren dan niet hsp’s. Psycholoog Elke van Hoof toonde aan dat hsp’s die zich goed voelen op het werk ook de mensen zijn die ‘extra rolgedrag’ laten zien. Dat wil zeggen dat ze vaak net wat meer doen voor een organisatie, zich er extra voor inspannen om alles goed te laten verlopen en snel aanvoelen waar extra hulp nodig is. Tegelijkertijd zijn mensen die hoogsensitief zijn de eersten die uitvallen als er conflicten en spanningen op het werk zijn. Ze hebben meer kans op een burn-out, depressie en angststoornissen wanneer ze zich in een nare (werk)omgeving bevinden.
Veel hsp’s ervaren dan ook de twee kanten van de medaille: intens genieten van muziek is heerlijk, maar je wordt ‘gek’ van een tetterende radio die voor anderen slechts achtergrondgeluid is. Empathie is mooi, maar voortdurend meegesleept worden in de emoties van anderen is uitputtend. Wie niet heeft geleerd om te gaan met zijn sensitiviteit, kan vooral de lasten ervan ervaren en chronisch overprikkeld raken.
Voordelen hoogsensitiviteit
Nadelen hoogsensitiviteit
Deze BN'ers zijn hoogsensitief
Foutieve diagnoses en hulpverlening
De psychologe speelt een pioniersrol in het onderzoek naar HSP. "Omdat het concept zo weinig ingeburgerd is, loopt er nog veel verkeerd in de hulpverlening. Zo worden hoogsensitieve kinderen of jongvolwassenen foutief als autistisch gediagnosticeerd, terwijl er een duidelijk verschil is tussen de twee. Of stevenen HSP-volwassenen op een burn-out af omdat ze hun grenzen niet kunnen bewaken en zichzelf wegcijferen. Veel HSP’ers krijgen ook te maken met pesterijen.’
Wat kun je doen om hoogsensitiviteit als kracht te gaan ervaren?
De kunst is dus om de omstandigheden zo veel mogelijk te optimaliseren en veel herstel/rust momenten in te bouwen. Het belangrijkste is om te herstellen van overprikkeling, of nog beter: overprikkeling helemaal te voorkomen. Hsp’s gaan sneller door de knieën dan anderen als ze met negativiteit worden geconfronteerd, maar positieve invloeden hebben op hen ook meer effect dan op anderen.
Ben je hoogsensitief, omring jezelf dus met mensen en dingen waar je vrolijk van wordt; neem iedere dag voldoende tijd om op te laden; en verander waar mogelijk dingen in je werk of thuissituatie zodat je zo optimaal mogelijk kunt functioneren. Dan kun je hoogsensitiviteit echt als kracht gaan ervaren.
Hoog Sensitieve Personen
Overall Rating: 4.5/5
Dit boek is al voor velen een eyeopener geweest. Klachten waar men zich al jaren voor schaamde werden ineens in een verrassend nieuwe en heldere context geplaatst. Dit boek bevat tips en adviezen voor het omgaan met overgevoeligheid, over hoe van je onzekerheid af te komen en een nieuwe sociale balans te vinden.
Hoogsensitiviteit als Kracht
Overall Rating: 4.5/5
De schrijfster Caroline Bont heeft veel ervaringen met hoogsensitiviteit, zowel in haar eigen leven als in haar beroepspraktijk. Ze laat zien dat hoogsensitiviteit zeer positief kan zijn, zolang die samengaat met sensitiviteit en je je emotionele en spirituele intelligentie kunt vergroten. Met vele oefeningen en praktijkvoorbeelden is Hoogsensitiviteit als kracht een werkboek voor iedereen.
Hoe ga jij het beste met je hoogsensitiviteit om? Laat het me weten in een reactie! 🙂