Serotonine tekort: wat we wel en niet weten

Wat is serotonine?

Serotonine is een neurotransmitter die belangrijk is voor de hersenen. Serotonine is verantwoordelijk voor enkele van de belangrijkste functies van je lichaam. Hoewel je misschien bekend bent met zijn rol bij het reguleren van de stemming, heeft serotonine ook invloed op je slaapcyclus, eetlust en spijsvertering, naast andere fysieke processen.

Over 95 procent van de serotonine in je lichaam wordt geproduceerd in de bekleding van je maag-darmkanaal, waar het de beweging van je darmen reguleert. De resterende 5 procent wordt geproduceerd in je hersenstam, waar het signalen doorgeeft tussen zenuwcellen in je hersenen.

Een serotonine tekort of serotoninedeficiëntie treedt op wanneer je lichaam niet voldoende serotonine-activiteit heeft. Dit kan verschillende redenen hebben. Het wordt geassocieerd met een reeks fysieke en psychologische symptomen. Het is echter belangrijk om in gedachten te houden dat de rol van serotonine bij deze symptomen, vooral de psychologische, (nog) niet volledig wordt begrepen.

Wat zijn de symptomen van een serotonine tekort?

Een tekort aan serotonine kan een reeks psychologische en fysieke symptomen veroorzaken.

Psychologische symptomen

Er wordt gedacht dat serotoninedeficiëntie verband houdt met verschillende psychologische symptomen, zoals:

• ongerustheid
• depressieve gevoelens
• agressie
• impulsief gedrag
• slapeloosheid
• prikkelbaarheid
• een laag zelfbeeld
• weinig trek
• slecht geheugen

Bovendien wordt aangenomen dat lage serotoninespiegels worden geassocieerd met verschillende psychologische aandoeningen, waaronder:

• eet stoornissen
• obsessief-compulsieve stoornis
• angststoornis
• post-traumatische stress-stoornis
• sociale angststoornis

Onthoud dat artsen de exacte rol van serotonine bij deze symptomen en aandoeningen (nog) niet volledig begrijpen. Een tekort aan serotinine lijkt ook mannen en vrouwen anders te beïnvloeden.

Uit een onderzoek uit 2007 bleek bijvoorbeeld dat verlaagde serotoninespiegels in de hersenen depressie en andere stemmingswisselingen bij vrouwen veroorzaakten. Mannelijke deelnemers werden echter impulsiever en rapporteerden geen stemmingswisselingen. Een recentere studie toonde aan dat een tekort aan serotonine de stemming anders kan beïnvloeden bij mensen die eerder een depressie hebben gehad dan bij degenen die het nog nooit hebben gehad. Mensen die geen depressie hebben gehad in het verleden, worden mogelijk niet depressief wanneer er spraken is van een serotinine tekort.

Lichamelijke symptomen

Gezien zijn rol in veel van de vitale functies van je lichaam, kan serotoninedeficiëntie ook verschillende fysieke symptomen veroorzaken, waaronder:

• onbedwingbare trek in koolhydraten
• gewichtstoename
• vermoeidheid
• misselijkheid
• spijsverterings- of gastro-intestinale motiliteitsproblemen, zoals prikkelbare darmsyndroom en obstipatie

Wat veroorzaakt het?

Onderzoekers zijn niet zeker over de exacte oorzaken van serotonine tekort. Sommige mensen produceren misschien gewoon minder dan anderen. Andere mogelijke oorzaken zijn onder meer:

• het hebben van minder serotoninereceptoren
• serotoninereceptoren die serotonine niet effectief ontvangen
• serotonine die wordt afgebroken of te snel wordt opgenomen
• lage niveaus van L-tryptofaan, vitamine D, vitamine B-6 of omega-3-vetzuren, die je lichaam nodig heeft om serotonine te produceren

Daarnaast kunnen je levenservaringen ook een rol spelen.

Uit een onderzoek uit 2009 bleek bijvoorbeeld dat deelnemers die slachtoffer waren van kindermisbruik, een lager bindingspotentieel voor serotoninetransporters hadden dan degenen die niet werden misbruikt. Dit betekent dat degenen die waren misbruikt, minder serotonine-activiteit hadden.

Hoe wordt de diagnose gesteld?

Het is moeilijk om een serotoninedeficiëntie te diagnosticeren omdat er geen manier is om de hoeveelheid in je hersenen nauwkeurig te testen en er zijn geen specifieke diagnostische criteria.

Hoewel er een test is die serotonine in je bloed meet, wordt deze over het algemeen alleen gebruikt om te controleren op serotonine-producerende tumoren buiten de hersenen. Ook weerspiegelen de bloedserotoninespiegels niet noodzakelijk de niveaus in je hersenen.

Blijf uit de buurt van neurotransmitter-urinetests die online beschikbaar zijn. Een Analyse van 2010 ontkrachte beweringen dat deze tests kunnen helpen bij het diagnosticeren van serotoninedeficiëntie in de hersenen.

Je hersenen zijn omgeven door een membraan dat de bloed-hersenbarrière wordt genoemd. Dit membraan is semi-permeabel, wat betekent dat het sommige dingen doorlaat, maar andere niet. Serotonine is een stof die niet door de bloed-hersenbarrière kan gaan. Dit betekent dat serotonine in je hersenen over het algemeen in je hersenstam moet worden geproduceerd, waardoor de niveaus in je bloed en urine een onbetrouwbare meting van de hoeveelheid in je hersenen zijn.

Als je denkt dat je symptomen van een serotonine tekort hebt, is het het beste om je symptomen een paar weken te volgen en samen met je arts een diagnose te stellen.

Hoe wordt het behandeld?

Ongeacht wat een serotonine tekort veroorzaakt, zijn er een paar bewezen manieren om de werking van serotonine te verbeteren, zowel in je hersenen als in de rest van je lichaam.

Selectieve serotonineheropnameremmers

Selectieve serotonineheropnameremmers zijn antidepressiva die je lichaam helpen om serotonine efficiënter te gebruiken.

Ze doen dit door de heropname van serotonine door de presynaptische receptoren te remmen, zodat serotonine beter beschikbaar is om te binden aan de postsynaptische receptoren. Dit resulteert in meer serotonine in de synapsen tussen de uiteinden van neuronen, waardoor de hoeveelheid die beschikbaar is voor gebruik toeneemt.

Met andere woorden, deze maken niet meer serotonine aan, maar helpen je lichaam beter te gebruiken wat het heeft.

Enkele veelvoorkomende serotonineheropnameremmers zijn:

• citalopram (Celexa)
• escitalopram (Lexapro)
• fluoxetine (Prozac, Sarafem)
• sertraline (Zoloft)
• paroxetine (Paxil)

Natuurlijke remedies

Zoals elk type medicijn werken selectieve serotonineheropnameremmers niet voor iedereen. In sommige gevallen kunnen ze ook een reeks vervelende bijwerkingen veroorzaken.

Gelukkig zijn er ook verschillende effectieve natuurlijke remedies die je kunt proberen:

Humeur regeling

Dit verwijst naar het opzettelijk creëren van een gelukkige stemming door iets te doen waar je van houdt of na te denken over dingen waarvan je weet dat ze je gelukkig zullen maken.

Dit klinkt misschien makkelijker gezegd dan gedaan, maar een studie uit 2007 ontdekte dat hierdoor de serotoninespiegels in de hersenen werden verhoogd.

Meerdere studies hebben gesuggereerd dat fysieke activiteit de serotoninespiegel in de hersenen verbetert door zowel de productie als de afgifte van serotonine in de hersenen te verhogen.

De meest effectieve oefeningen lijken aerobe oefeningen te zijn, zoals wandelen, hardlopen of zwemmen.

Consumeer meer voedingsmiddelen die de voedingsstoffen bevatten die je lichaam nodig heeft om serotonine te produceren. Zoals:

• tryptofaan
• vitamine D
• B-vitamines
• omega-3 vetzuren

Probeer om te beginnen met deze voedingsmiddelen die serotonine stimuleren.